Een beschrijving van dit vak volgt binnenkort.

Doelgroep: in eerste instantie docenten die een examenklas lesgeven, maar deze cursus staat uitdrukkelijk ook open voor andere belangstellenden.

Docent: Gerard Boter, emeritus hoogleraar Grieks aan de Vrije Universiteit

Een beschrijving van dit college volgt binnenkort.

Doelgroep: docenten Latijn

Docent: David Rijser, Bijzonder hoogleraar Recepties van de Klassieke Oudheid aan de Rijksuniversiteit Groningen

Een beschrijving van dit vak volgt binnenkort.

Doelgroep: scholieren

Docent: David Cohen

Een beschrijving van dit vak volgt binnenkort.

Doelgroep: de colleges zijn in eerste instantie bedoeld voor leerlingen die komend schooljaar eindexamen Latijn doen, maar ook (toekomstige) vijfde-klassers en andere belangstellenden zijn van harte welkom.

Docent: Tugba Altin

Een beschrijving van dit vak volgt binnenkort.

Doelgroep: Dit leescollege is geschikt voor scholieren en studenten die kennis willen maken met de Odyssee van Homeros of hun kennis over de rijke dichtertaal van het oude Griekse epos willen verdiepen.

Docent: Mathieu de Bakker, universitair docent Grieks aan de UvA

Doelgroep: scholieren die in 2025 het eindexamen Latijn zullen doen. Tekst, vertaling en secundaire literatuur worden aan het begin van de cursus uitgereikt.

Docent: Ruben Poelstra

De Argonauten: Valerius Flaccus’ remake van de Argonautica

Jasons missie om het Gulden Vlies in handen te krijgen is een van de meest bekende episodes uit de klassieke mythologie. Het wervelende verhaal, gevuld met avonturen en bevolkt door een opeenvolging van mythologische beroemdheden als Herakles, Orpheus en Medea, spreekt al millennia tot de verbeelding. Apollonius Rhodius schreef in de derde eeuw voor Christus een zeer beroemd en succesvol Grieks epos over de Argo en haar bemanning. Zoals tegenwoordig nog steeds gebeurt met elke populaire film, kreeg dit kijkcijferkanon spin-offs, reboots en remakes. De bekendste en interessantste daarvan is wellicht het Latijnse epos, de Argonautica van Valerius Flaccus.

Niet alleen is dit op zichzelf een fantastische versie van het bekende verhaal, gegoten in klinkende Latijnse verzen, maar het is ook fascinerend om te zien wat de vier eeuwen die tussen Apollonius’ versie en deze zaten voor effect hebben gehad op het roemrijke relaas.

In deze collegereeks lezen we de spannendste highlights uit het verhaal in het Latijn, maar we kijken ook naar de identiteit van dit epos als remake van een klassieker: wat heeft Valerius veranderd aan het verhaal dat we kennen van Apollonius? Heeft dat iets te maken met keizer Vespasianus, aan wie het werk is opgedragen? En wat is de invloed van Vergilius’ Aeneis op Valerius’ Argonautica?

Doelgroep: De cursus is toegankelijk voor scholieren en studenten. Naast Grieks en Latijn komt er dus ook wat Italiaans (met vertaling) en Engels aan te pas.

Docent: Maurits Lesmeister

De onderwereld

Een van de motoren achter het klassieke epos is de herkenbaarheid van het plotverloop. Wie er een openslaat, kan niet alleen rekenen op oorlogs- en offerscènes, maar mag ook, om maar wat te noemen, lijkspelen en een (variant op een) scheepscatalogus verwachten. Deze cursus is opgezet rondom dit gegeven, met speciale aandacht voor onderwereldscènes. 
Het hiernamaals vervult altijd een belangrijke rol in epen. Een confrontatie ermee is voor de held steevast een centraal moment, en een van bezinning. We lezen hier het archetype (uit Homerus' Odysseia boek 11) en navolgers, en staan stil bij de rijkdom aan variaties. Vergilius pakt het al heel anders aan, en dat geldt ook weer voor Lucanus. Nog weer anders wordt het als we de Oudheid verlaten en kijken wat er dan gebeurt. We werpen een korte blik in Dantes hel, en varen mee op een hallucinante kanotrip in Derek Walcotts Omeros. De echte liefhebber kan deze zomervakantie alvast Willem Brakmans roman Inferno lezen.

Doelgroep: De cursus is bedoeld voor studenten en overige belangstellenden, met name docenten. Beheersing van de Griekse vormleer wordt bekend verondersteld.

Docent: Christiaan Caspers

Prosodia: de ins en outs van het Griekse accent

Hoe zat het ook al weer? Is het ψυχή of ψύχη? ἐγώγε of ἔγωγε? λυσάς of λύσας (of λῦσας)? λάβου, λαβού of λαβοῦ?

'Every man will accent his [sic!] Greek properly who wishes to stand well with the world: he whose accents are irreproachable may indeed be no better than a heathen [sic!], but concerning that man who misplaces them or worse still altogether omits them, damaging inferences will certainly be drawn, and in most cases with justice', aldus H.W. Chandler, auteur van het handboek A Practical Introduction to Greek Accentuation (1881). Deze verdiepingscursus gaat dan ook verder dan een recap van de basisregels: we behandelen behalve het werk-, bij- en voornaamwoord en de pro- en enclitica ook een substantieel deel van de naamwoordsaccentuering en de belangrijkste dialectverschijnselen. We streven daarbij naar een vruchtbare mengeling van instructie en oefening: aan het eind van de cursus kun je een willekeurig stuk Grieks proza/poëzie van accenten voorzien.

Doelgroep: Deze cursus is bedoeld voor alle geïnteresseerden met enige ervaring met het Grieks van Homerus.

Docent: Irene de Jong

Mensen en goden bij Homerus

Een van de fascinerende aspecten van de antieke literatuur is dat we zo vaak mensen en goden in direct contact met elkaar zien. Goden praten met mensen, meestal in vermomming, en hebben (diverse vormen van) fysiek contact met mensen. In dit college lezen we (1) Homerus Ilias 3, een boek waarin Iris en Aphrodite krachtig in het leven van mensen interveniëren en waarin, omgekeerd, helden zich in gebed tot de goden wenden, en (2) de Homerische Hymne aan Aphrodite, waarin godin en mens, het bed delend, niet dichter bij elkaar zouden kunnen komen maar waarin tegelijkertijd wordt getoond hoe onoverbrugbaar de kloof tussen god en mens is.

Doelgroep: studenten

Docent: Stephen van Beek

Seneca's Apocolocyntosis

Lucius Annaeus Seneca (4 v.C. - 65 n.C.) was een man met vele gezichten. Seneca de filosoof: de beroemdste Latijnse stoïcus, een kenner bij uitstek van de menselijke zwakten en de middelen om die te boven te komen, gevangen in elegant proza vol paradoxen en parallellieën. Seneca de tragicus: de auteur van de enige Latijnse tragedies die de tand des tijds hebben doorstaan, barokke spektakelstukken vol woeste passies, taalgeweld. Seneca de staatsman en opvoeder: pedagoog van Nero, enige tijd eerste minister van het Romeinse Rijk, en uiteindelijk een slachtoffer van de keizerlijke tirannie; als martelaar voor de wijsbegeerte is hij de geschiedenis ingegaan. Maar er is nog een andere, minder bekende Seneca: Seneca de satiricus. 

Zijn Apocolocyntosis ('Pompoenificatie'), een zogenoemde menippeïsche satire, een mengvorm van verhalend proza en poëtische intermezzi, vormt een vileine afrekening met de gestorven keizer Claudius, waarin diens beoogde opname onder de goden uitmondt in een potsierlijke anticlimax. Seneca spuwt in de Apocolocyntosis ongeremd zijn gal over de misstanden aan het keizerlijk hof en het wanbeleid van de overleden heerser. De tekst levert een uniek zicht op de hogere politieke intriges van het vroege keizerrijk, door de ogen van een gefrustreerde intellectueel wiens weg naar de top nu eindelijk vrij lag. Gelukkig zag Seneca een Gouden Tijd aan de horizon: de regering van zijn pupil ... keizer Nero. Het kwam hem duur te staan.

We lezen in deze module de gehele tekst van de Apocolocyntosis.

Doelgroep: alle belangstellenden

Docent: Kyo Gerrits

De receptie van Dido

Dit college staat in het teken van koningin Dido. Zij is natuurlijk vooral bekend als personage uit Vergilius' Aeneis, waar Aeneas haar plots achterlaat om zijn lot te volgen en een tweede Troje te stichten. Beiden zijn door de goden beïnvloed en op dit slecht-aflopende pad gebracht, maar met nogal verschillende consequenties. Voor Aeneas is de episode een uitgelezen kans om zijn pietas jegens vaderland, goden en het lot te tonen, terwijl voor Dido het natuurlijk een stuk minder gezellig en heldhaftig is: uiteindelijk is ze achtergelaten, door de goden misleid, is haar eerste man verraden en haar stad verwaarloosd. Is dat allemaal wel 'eerlijk'?

Vergilius was niet als enige geïnteresseerd in dit tragische verhaal en velen na hem hebben zich om Dido’s lot bekommerd. Want hoe moeten we Dido, haar personage en haar verhaal lezen? Bestaat zij inderdaad vooral om te laten zien dat Aeneas door zijn pietas plicht boven liefde verkiest, of zitten er in haar tragische afloop kritische noten over zulke smoesjes verstopt? En wie is Dido zelf? In hoeverre fungeert zij als spiegel voor de ideale man Aeneas, als vrouw, machthebber, buitenlander of ander? Verschillende auteurs hebben Dido een nieuw leven, een nieuw perspectief of zelfs een nieuw verhaal gegeven en daar gaan we in dit college dieper op in, specifiek vanuit de Engelse literatuur. Hoe verschijnt Dido in die werken? Wat verandert en wat blijft hetzelfde, en wat zijn de consequenties daarvan? En waarom zijn deze auteurs eigenlijk zo geïnteresseerd in haar lot? 

In dit college gaan we dus dieper in op de receptie van Dido. We beginnen met wat Latijn van Vergilius en Ovidius, en zullen dan een blik werpen op de Engelse literatuur met onder andere Chaucer, Marlowe, Dryden en Purcell. Dit college is geschikt voor scholieren, studenten en andere geïnteresseerden. Er zal wat Latijn en vooral veel Engels worden gelezen.

Doelgroep: dit college is geschikt voor zowel scholieren als studenten Grieks of Latijn

Docent: Dinah Wouters

Nicodemus Frischlin

Wat zou er gebeuren als twee van de grootste Romeinse auteurs in het heden zouden belanden? Wat zouden zij vinden van de veranderingen in Europa sinds de hoogdagen van Rome? Dat is de vraag die de humanist Nicodemus Frischlin beantwoordt in zijn theaterstuk Iulius Redivivus (1585). Daarin krijgen Caesar en Cicero een maandje verlof uit de onderwereld om een rondreis te maken door het zestiende-eeuwse Germania. De twee hoofdpersonen, die zich het gebied herinneren als eindeloze wouden vol woeste Germanen, vallen van de ene verbazing in de andere. Tijdens het lezen van dit amusante theaterstuk zullen we bespreken hoe vroegmoderne humanisten hun eigen tijd definieerden door zich te spiegelen aan het Romeinse Rijk. Het oude Rome dient als maatstaf maar ook als waarschuwing: is de ondergang van het zestiende-eeuwse Germania al ingezet?

Doelgroep: alle belangstellenden 

Docent: Shana Zaia

Participants who only wish to follow this course can pay a special fee of €50. 

Sumerian

Sumerian is the first written language in the world, originating around 3200 BCE in Uruk, a city in southern Iraq. Its script, cuneiform, was adapted for numerous other languages, including Akkadian (Assyrian and Babylonian). Sumerian itself is a language isolate, with no known relatives or linguistic family tree. Sumerian had an exceptionally long existence, as it was used throughout Mesopotamia (modern day Iraq and its surroundings) into at least the 1st century CE, maintained as a prestige scholarly language long after the last native speaker had died. Because Sumerian texts were written primarily on clay and stone, these durable materials have survived well into the modern day, with tens of thousands of texts representing diverse genres including kings’ stories about their deeds, literature and mythology, magical and ritual texts, administrative documents, letters, and many more. 
In this course, you will learn about the rich Sumerian textual corpus, the history of the language, and Sumerian culture. You will be introduced to the fundamentals of Sumerian, including reading some basic texts, and we will read more complex texts in translation. No prior knowledge is required, you will be provided with all of the relevant course materials. This course is particularly useful for students who study Akkadian, but everyone is warmly welcome. Whether you are interested in languages, the history of the Middle East, or simply enjoy puzzles, Sumerian is a unique and fascinating learning experience.

Doelgroep: alle belangstellenden

Docent: Sofie Remijsen

Papyrologie

Met het oude Grieks uit het dagelijks leven komt men op de middelbare school en zelfs in de opleiding Griekse en Latijnse taal en cultuur zelden in aanraking. De focus ligt namelijk altijd op de literatuur. Hierdoor zitten er een aantal opvallende blinde vlekken in de kennis van de gemiddelde classicus. Hoe zei een gewone Griek eigenlijk 'hallo'? Hoe sloot hij een brief aan zijn ouders af? Hanteerde hij echt de spellingsregels die vandaag op scholen aangeleerd worden? En hoe zien Griekse cijfers er eigenlijk uit?

In het droge woestijnzand van Egypte – waar vanaf de verovering door Alexander de Grote ook veel Griekssprekers woonden – zijn gelukkig talloze papyri met alledaagse Griekse teksten bewaard, die de antwoorden op dergelijke vragen bevatten. In dit onderdeel van de zomerschool lezen we dus het Grieks uit de papyri, zoals brieven tussen familieleden en afspraken tussen zakenlieden. We oefenen zowel met moderne edities waarin de documenten al overzichtelijk getranscribeerd zijn als met het ontcijferen van de oorspronkelijke handschriften, niet alleen op kleurenfoto’s maar ook op enkele in Amsterdam bewaarde originelen.

Doelgroep: studenten 

Docent: Arjan Nijk, Postdoc aan de UvA 

Metriek en koorlyriek

In dit college besteden we niet alleen aandacht aan de metrische analyse van koorliederen maar kijken we ook naar de relatie tussen vorm en betekenis. Worden bepaalde metra bijvoorbeeld geassocieerd met bepaalde emoties? Ook zullen we kijken naar de vraag in hoeverre de positie van beaccentueerde lettergrepen kunnen helpen bij het reconstrueren van de melodie van het koorlied, en ook hier zullen we aandacht hebben voor de vraag of de dichters een relatie zochten tussen vorm en inhoud.

Doelgroep: studenten 

Docent: Rodie Risselada

Plautus’ Miles Gloriosus

De Miles Gloriosus heeft een typisch Plautiaanse plot, met een zelfingenomen servus callidus in de hoofdrol, complexe liefdesperikelen, persoonsverwisselingen, een hulpvaardige buurman met een hedonistische levensfilosofie, en last but not least een Pyramus en Thisbe-achtige sluiproute tussen twee huizen, die voor de nodige verwarring zorgt bij een minder intelligente medeslaaf. De komedie heeft zijn naam te danken heeft aan het komedie-typetje van de opschepperige opperbevelhebber, ooit treffend vertaald als ‘Kapitein Bluf’, die natuurlijk aan het kortste einde trekt.
We gaan proberen met behulp van aantekeningen zoveel mogelijk scenes uit deze relatief lange komedie (ca. 1400 verzen) te lezen; tussenliggende passages lezen we in vertaling. En passant besteden we natuurlijk ook de nodige aandacht aan de kenmerken van dit door en door Romeinse genre, aan de verbale humor en aan de verschillen met zowel de komedies van Terentius als de vroege Griekse komedie. Voor historische taalkunde hebben we geen tijd, maar de Miles leent zich wel heel goed voor enkele illustraties van de structuur van dialogen en het spel dat Plautus daar mee speelt.

Doelgroep: studenten en andere geïnteresseerden. Enige ervaring met het lezen van Homerisch Grieks is vereist. Verzoekjes voor specifieke passages uit de evangeliën zijn welkom.

Docent: Berenice Verhelst, universitair docent Grieks aan de UvA

Eudocia

Je schrijft een brief naar je vriend en stelt je als doel uitsluitend citaten uit jullie favoriete boek te gebruiken. Ooit geprobeerd? Dan speel je het verfijnde spel van de cento of literaire collage. Vreselijk moeilijk, maar wanneer succesvol een feest van herkenning vol allusies en dubbele bodems. Het mag niet verbazen dat deze literaire spelvorm uit de Oudheid stamt. Voor Aelia Eudocia, vrouw van keizer Theodosius II (421-450) was het een ernstig spel. Ze schreef originele narratieve poëzie samengesteld uit Homerische citaten, maar herschikte die niet tot huwelijkslied of mythologisch kortverhaal. Haar verhaalstof is goddelijk, heilig: ze start bij het scheppingsverhaal, Adam, Eva en de slang en eindigt met de dood en verrijzenis van Christus. Het resultaat is een huzarenstukje van meer dan 2000 verzen, episodisch verteld, waarin Maria verdacht veel op Penelope lijkt en Eva op Clytaemnestra. In deze cursus spelen we het ernstig spel mee door samen passages uit Eudocia's Homerocentones te lezen en interpreteren. Elk vers leidt ons naar spannende Homerische én Bijbelse associaties.

Een beschrijving van deze cursus volgt binnenkort.

Doelgroep: studenten

Docent: Piet Gerbrandy, Universitair docent Latijn aan de UvA

Doelgroep: scholieren

Docent: Tugba Altin

Deze grammaticacursus kan alleen in combinatie met een scholierencursus worden gevolgd. Als je een grammaticacursus met een andere cursus combineert, zul je een deel daarvan missen.

In deze cursus, die je zou kunnen zien als een ‘crash course’ Latijnse grammatica, worden de hoofdzaken van de Latijnse syntaxis op systematische wijze aan de orde gesteld. We zullen beginnen met een behandeling van het onderwerp ‘zinskern en valentie’, om vervolgens aandacht te besteden aan het gebruik van naamvallen binnen de zinskern, buiten de zinskern en op woordgroepniveau. Ook het Latijnse werkwoordsysteem met zijn categorieën tempus, modus en diathese zal besproken worden, met aandacht voor het gebruik van modi in hoofdzinnen en in bijzinnen.
Voorts zal er aandacht uitgaan naar het ontwikkelen van leesstrategieën. De cursus is in het bijzonder bedoeld voor leerlingen uit de vijfde klas en voor eindexamenkandidaten. Er zal zeker ook gelegenheid zijn om andere dan de genoemde grammaticale verschijnselen op afroep aan de orde te stellen; ‘Roep dus maar…'

Doelgroep: scholieren

Docent: David Cohen

Deze grammaticacursus kan alleen in combinatie met een scholierencursus worden gevolgd. Als je een grammaticacursus met een andere cursus combineert, zul je een deel daarvan missen.

In deze cursus, die je zou kunnen zien als een ‘crash course’ Griekse grammatica, worden de hoofdzaken van de Griekse syntaxis op systematische wijze aan de orde gesteld. We zullen beginnen met een behandeling van het onderwerp ‘zinskern en valentie’, om vervolgens aandacht te besteden aan het gebruik van naamvallen binnen de zinskern, buiten de zinskern en op woordgroepniveau. Ook het Griekse werkwoordsysteem met zijn tijd- en aspectstammen en de categorieën modus en diathese zal besproken worden, met speciale aandacht voor het gebruik van het participium, van de infinitivus en van modi in hoofdzinnen en in bijzinnen.
De cursus is in het bijzonder bedoeld voor leerlingen uit de vijfde klas en voor eindexamenkandidaten. Er zal zeker ook gelegenheid zijn om andere dan de genoemde grammaticale verschijnselen op afroep aan de orde te stellen; ‘Roep dus maar…'